Wie was J. A. Leeghwater?
Jan Adriaanszoon Leeghwater (De Rijp, 1575 – Amsterdam, 1650) was een Nederlandse molenmaker en waterbouwkundige. Hij bedacht de houten achtkant en de bovenkruiende oliemolen. Daarmee was het mogelijk de molen altijd recht in de wind te zetten, te kruien. Hij was betrokken bij diverse droogmakerijen. Bovendien heeft hij geholpen bij het plaatsen van nieuwe uurwerken en carillonsvoor de Amsterdamse Zuidertoren en Westertoren.
Leeghwater werd geboren als zoon van timmerman Adriaan Symonszoon. Volgens doopsgezinde afstammelingen was Leeghwater van doopsgezinde huize. Zijn vader en diens moeder zouden mennoniet zijn geweest, zijn oudoom van moederskant abt van de abdij van Egmond.
Hij had twee oudere broers, Symon en Adriaan. Hij trouwde drie keer.
Leeghwater kreeg het oppertoezicht over de poldermolens die bij de droogmaking van de Beemster in 1612 werden gebruikt. Mede onder zijn leiding werden in Noord-Hollandtussen 1607 en 1643 diverse plassen drooggelegd: Heerhugowaard 1625, Purmer1622, Schermer 1635, Starnmeer en De Wormer 1626. Bij het Beleg van ‘s-Hertogenbosch in 1629 had hij de leiding bij het droogleggen van de moerassen rondom het door de Staatse troepen belegerde ‘s-Hertogenbosch (De Dommel en De Dieze). Ook in het buitenland adviseerde hij bij het droogleggen van moerassen: bij Bordeaux 1628, bij Metz1630 en in 1633 was hij in Sleeswijk-Holstein betrokken bij de afsluiting van het Bottschlotter Tief in de buurt van Dagebüll. In 1629 vertrok Leeghwater ook naar Engeland, nadat koning Karel I zijn hulp had gevraagd bij het droogmalen van landerijen. Leeghwater werkte daarvoor samen met Cornelis Vermuyden. De plaatselijke bevolking verzette zich echter zeer hevig en bedreigde de dijkwerkers met de dood.
In 1641 publiceerde Leeghwater zijn Haarlemmermeer-boek. Hij was hiermee een van de eersten die pleitten voor drooglegging van het gevaarlijk groeiende Haarlemmermeer, ook wel de Waterwolf genoemd. Pas in 1852 werd dit gerealiseerd. Een van de drie grote gemalen die hierbij werden gebruikt, werd naar hem genoemd. Dit Gemaal De Leeghwater, aan de zuidrand van de Haarlemmermeer, is nog steeds in gebruik.
De laatste jaren van zijn leven was hij timmerman en metselaar in Amsterdam, waar hij meewerkte aan de bouw van het stadhuis op de Dam (het huidige Paleis op de Dam) onder leiding van Jacob van Campen. Hij hielp ook mee aan het restaureren van de door een brand geheel verwoeste Nieuwe Kerk, en maakte in 1645 een duidelijk op de Bavo in Haarlem geïnspireerd, onuitgevoerd gebleven ontwerp voor een nieuwe toren. In deze kerk is hij ook begraven.
Voor meer informatie over de geschiedenis van Haarlemmermeer zie Haarlemmermeer Museum.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Adriaanszoon_Leeghwater